گسترش عفونت دندان خطر دارد

عفونت های دندانی، شایع‌ترین عفونت‌ها در میان عفونت‌های سر و گردن است. خوشبختانه بیشتر آنها را می‌توان به راحتی درمان کرد، اما بعضی از آنها، به خصوص اگر به موقع درمان نشوند، می‌توانند شرایط خطرناکی را برای فرد به وجود بیاورند و در مواردی حتی باعث مرگ وی شوند.

---

مساله مهم در درمان عفونت‌های دندان، یافتن علت آنها است. در بسیاری موارد، یک دندان پوسیده که مدت‌ها درمان نشده می‌تواند علت عفونت باشد.

 

گاهی هم یک دندان عقل نهفته در لثه و یا گاهی نیز ضربه به دندان که باعث ترک آن شده، می‌تواند عامل ایجاد عفونت باشد.

 

عفونت‌های دندانی در بسیاری موارد در نوک ریشه دندان متمرکز می‌مانند، اما در بعضی موارد به بافت‌های اطراف پخش می‌شوند.

 

این مساله که عفونت متمرکز می‌ماند یا پخش می‌شود، تا حد زیادی بستگی به مقاومت بدن فرد و قدرت باکتری دارد.

 

در مواردی که مقاومت بدن شخص کم شده است (به طور مثال شرایط دیابت کنترل نشده) باکتری‌ها به سرعت انتشار پیدا می‌کنند و به نسوج اطراف پخش می‌شوند.

 

انواع عفونت دندان

اگر عفونت دندان در استخوان نگهدارنده دور دندان (آلوئول) محدود بماند، التهاب استخوان رخ می‌دهد. در چنین حالتی دندان به ضربه حساس می‌شود و فرد حس می‌کند دندان کمی از حفره خود بیرون آمده است.

 

حال اگر عفونت‌ از استخوان خارج شود و وارد نسج نرم شود، تورم در آن رخ خواهد داد. در این حالت، عفونت در یک ناحیه متمرکز نیست و چرکی هم وجود ندارد. به چنین حالتی سلولیت، گفته می‌شود.

 

 اما اگر عفونت در یک محل متمرکز بماند و چرک هم ایجاد شود، آبسه تشکیل خواهد شد. آبسه ممکن است به عضلات فشار وارد کند و بیمار نتواند دهانش را به راحتی باز کند.

گسترش عفونت‌های با منشا دندانی، در موارد نادری حتی سبب ایجاد آبسه‌های مغزی و گاه مننژیت نیز می‌شود. پس مهم است که جدی گرفته شود

علایم عفونت دندان

علایم موضعی عفونت دندان شامل: درد هنگام جویدن غذا، التهاب، قرمزی، حساسیت دندان به گرما و سرما و سخت باز شدن دهان است.

 

علایم عمومی عفونت دندان شامل: تب، میزان نبض و تنفس بالا و التهاب غدد لنفاوی موضعی است. البته بسته به میزان پیشرفت عفونت، بعضی علامت‌ها بیشتر و بعضی علامت‌ها کمتر دیده می‌شوند.

 

عفونت هر دندان می‌تواند مناطق گوناگونی از سر و گردن را درگیر کند که بعضی از آنها خطرناک خواهند بود:

- عفونت دندان‌های قدامی فک پایین: می‌تواند فضای زیر چانه را درگیر کند.

- عفونت دندان‌های آسیای فک پایین: می‌تواند فضای زیر زبان یا زیر فکی را درگیر کند. در این حالت بلع، دشوار خواهد شد و بیمار نمی‌تواند دهان خود را به راحتی باز کند.

- عفونت دندان‌های قدامی فک بالا (به خصوص اگر ریشه عمیق داشته باشند): می‌تواند باعث انتشار عفونت به حفره بینی شود.

- عفونت دندان‌های نیش فک بالا (به خصوص اگر ریشه بلند داشته باشند): می‌تواند فضای زیر چشم یا سینوس را درگیر کند.

- عفونت دندان‌های آسیای فک بالا: می‌تواند باعث انتشار عفونت در فضای کام یا گونه شود.

 

از آنجا که بسیاری از فضاهای سر و گردن با هم مرتبط هستند، انتشار عفونت می‌تواند از ناحیه‌ای به ناحیه دیگر صورت بگیرد. به‌طور مثال، در مواردی در پی عفونت‌های دندانی، فضاهای گیجگاهی، حلقی یا بناگوشی هم می‌توانند دچار عفونت شوند.

 

این عفونت‌ها گاهی چنان به مناطق اطراف گسترش پیدا می‌کنند که خطر بسته شدن راه‌های هوایی فرد بیمار به وجود می‌آید. در این صورت بیمار باید در بیمارستان در قسمت آی‌سی‌یو بستری شود تا از باز ماندن راه‌های هوایی فرد و جلوگیری از خفگی او اطمینان حاصل شود.

بهداشت خوب دهان و ترمیم سریع پوسیدگی‌ها، تا حد زیادی خطر ابتلا به عفونت‌های دندانی را کم می‌کند

گسترش عفونت‌های با منشا دندانی، در موارد نادری حتی سبب ایجاد آبسه‌های مغزی و گاه مننژیت نیز می‌شود. پس مهم است که جدی گرفته شود.

 

درمان عفونت دندان

هدف اصلی از درمان، خارج کردن منبع عفونت است.

 

در اغلب موارد با کشیدن دندان عفونی، عامل مولد از بین خواهد رفت.

 

اگر آبسه تشکیل شده باشد، برش محل آبسه و تخلیه چرک، ضروری خواهد بود. تخلیه چرک آبسه گاهی هم به کمک عصب‌کشی دندان انجام می‌گیرد و عوامل عفونی از اتاقک عصب خارج خواهند شد.

 

قسمت بعدی درمان، بالا بردن قدرت دفاعی بیمار است. آنتی‌بیوتیک مناسب، استراحت کافی، رساندن مایعات به بیمار، داروهای ضددرد و دهان‌شویه‌های مناسب می‌توانند دفاع شخص را بالا ببرند.

 

در نهایت باید گفت که بهداشت خوب دهان و ترمیم سریع پوسیدگی‌ها، تا حد زیادی خطر ابتلا به عفونت‌های دندانی را کم می‌کند.

پس، مساله بهداشت و درمان مشکلات حفره دهان را جدی بگیریم.

کار کبد در بدن چیست؟

کبد چیست؟

کبد یا جگر سیاه، تشکیل شده از گوشت، سیاهرگ‌ها، سرخرگ‌ها و پرده‌اى که آن را مى‌پوشاند. کبد فاقد حس است؛ ولى پردۀ اطراف آن بسیار حساس است. کبد در سمت راست بدن در قسمت بالاى شکم و در حفاظ دنده‌ها قرار دارد و بزرگ‌ترین اندام درونى بدن است. کبد اندامى است که مى‌توان آن را کارخانۀ شیمیایى عظیم، آشپزخانه و پالایشگاه پیکر انسان دانست.

کنش و واکنش‌هاى کبد آنچنان پیچیده، دقیق و در‌عین‌حال منطقى و مدبرانه است که مى‌توان گفت موجودى مستقل در کالبد انسان است و مانند انسان صاحب تدبیر و اندیشه است. اطلاعات به‌دست‌آمده از عملکرد بسیار پیچیدۀ کبد گرچه بسیار زیاد است؛ هنوز اسرار این عضو عجیب به‌طور کامل کشف نشده است.
کبد گوشتى است قرمزرنگ که از غذاى وارد‌شده مقدارى را براى خود هضم کرده تا از آن نیرو بگیرد و بیشتر غذاى وارده را براى استفادۀ اندام‌هاى بدن آماده مى‌سازد. کنش و واکنش‌هاى شیمیایى که در کبد صورت مى‌گیرد، آنچنان عظیم است که به گفتۀ یک پرفسور غربى اگر بخواهیم کارخانه‌هایى روى سطح زمین بسازیم که بتواند همان فرآورده‌هاى کبد را بسازد، به زمینى به وسعتى فراتر از شهر نیویورک نیاز داریم، درحالى‌که این همه امکانات در یک جثّۀ گوشتى کوچک جمع‌آورى شده است.

نقش کبد در بدن
کبد، یکی از سه عضوی است که به‌عنوان اعضای رئیسۀ بدن مطرح می‌شوند. پس از قلب و مغز کبد، مهم‌ترین عضو از اعضای حیاتی زندگی بشر است.
کبد، خونسازى، پالایش و توزیع خون و مواد غذایى را به عهده دارد. در این کارخانۀ عظیم، خلقت صدها ترکیب شیمیایى همواره در‌حال رخ‌دادن است. ظرافت کار کبد به‌حدى است که پیشرفته‌ترین رایانه‌هاى امروز از‌لحاظ پیچیدگى نمى‌تواند با آن برابرى کند.

هنگامى که آلودگی‌ها و بیماری‌ها در بدن اوج گیرند، کبد براى حفظ حیات صاحب خویش اقدامات خاصى انجام مى‌دهد. اندام‌هاى کم‌ارزش‌ترى را بر‌مى‌گزیند تا به اندام‌هاى اصلى مانند قلب و ریه و مغز صدماتى کمتر وارد شود. براى پالایش بدن درصورتى‌که اندام‌هاى دفعى قادر به دفع همۀ مواد زائد نشوند، مثلاً پوست و منافذ آن را مأمور تصفیه مى‌نماید یا با ایجاد بیمارى بواسیر(خونریزی از مقعد) راهى را براى خروج آلودگى‌هاى خون باز مى‌کند یا مواد آلوده را تبدیل به دمل یا کورک مى‌نماید.
فداکارى کبد براى حفظ سلامتى انسان آن‌قدر ادامه مى‌یابد تا خود نیز خسته و دچار بیمارى مى‌شود و این نهایت ظلم و بى‌توجهى است که انسان‌ها با شکم‌پرورى و سورچرانى، کبد خویش را دچار بیمارى مى‌کنند و این طبیب حکیم درون بدن را ناتوان مى‌سازند.

کبد یا جگر سیاه به‌واسطۀ شعبه رگ‌هاى باب (ماساریقا) مادۀ غذایى را از روده‌ها به‌سوى خود مى‌مکد، رگ‌هاى باب از قسمت مقعر (گودى) کبد گوهر غذایى را مى‌مکد و پخته مى‌کند. حاصل این کار، تولید و تبدیل غذاى جذب‌شده به چهار فرآوردۀ غذایى است که با دیدگاه طب ایرانى عبارتند از:
۱. خون صاف و بى‌آلایش؛‌
۲. آب حاصل از پالایش غذا و خون؛‌
۳. کف خون که به رنگ زرد (صفرایى) است؛‌
۴. دُردى و ته‌نشین که همان مادۀ سودایى است.‌

گوارش و سوخت‌وساز غذایى که مى‌خوریم کلیدهاى موفقیت ما در حفظ سلامتى، تندرستى و شادابى است. به‌طور کلى ما مسئول تغذیۀ خود هستیم. ورود غذا به معده تا جذب آن به‌وسیلۀ سلول‌هاى روده و ارسال آن به کبد براى سوخت‌وساز، فرآیند گوارش را تشکیل مى‌دهد. مهم‌ترین بخش گوارش تجزیۀ مواد غذایى به اجزاى کوچک‌تر بعدى است. عمل سوخت‌وساز در اصل، به‌معناى دگرگون‌کردن است و فرآیندهاى متعددى را در بر‌مى‌گیرد که طى آن‌ها مواد غذایى به مواد شیمیایى قابل مصرف بدن تبدیل مى‌شوند. در این میان، کبد در سوخت‌وساز غذاها و بیشتر داروها نقش اساسى دارد.
کبد اندامى پرکار و پرمشغله است؛ به‌طورى‌که در هر دقیقه حدود ۵/‌۱ لیتر خون از آن مى‌گذرد. کبد سالم به‌قدرى پرکار است که در اثر فعالیت آن مقدار زیادى گرما تولید مى‌شود؛ به‌طورى‌که شما پس از مصرف غذاى سنگین احساس گرما مى‌کنید. این عضو با داشتن ۳۰۰ میلیارد سلول به‌منزلۀ یک آزمایشگاه مجهز و بسیار مهم عمل مى‌کند.

کبد عمل ذخیره‌سازى مواد غذایى را برعهده دارد و به‌موقع، کمبودها را جبران مى‌کند؛ به‌عبارت دیگر، کبد را فرماندهى مى‌دانند که استراتژى و هماهنگى بدن را به عهده دارد و جریان منظم انرژى را در مجراى گوارش کنترل مى‌کند. کلید سوخت‌وساز بدن، کنترل وزن و به‌طور کلى تأمین سلامت عمومى بدن انسان در دست کبد خواهد بود. اگر کبد نباشد، سم‌هاى مختلف و غذاهایى که خوب هضم نشده‌اند، وارد جریان خون مى‌شوند.
این مواد سمى به سلول‌هاى اندام‌هاى دیگر و سیستم ایمنى آسیب مى‌رسانند. چشمان زیبا، پوست شفاف، موهاى زیبا و شاداب، اعصاب راحت، انرژى فراوان، شادابى و تندرستى با سلامتى کبد امکان‌پذیر است. کبد بیش از هزار نوع آنزیم براى حفظ تعادل دستگاه‌هاى بدن و دفع سموم تولید مى‌کند.
کبد یکى از اعضای داخلى منحصربه‌فرد است؛ زیرا از دو منبع خون مى‌گیرد. یکى از سرخرگ کبدى که از قلب مى‌آید و خون تمیز و اکسیژن‌دار با خود مى‌آورد، دیگرى از سیاهرگ که از سمت معده و روده مى‌آید و مواد غذاى آماده‌شدۀ حاصل از غذاهاى خورده‌شده را براى کبد مى‌آورد. بدین‌ترتیب که سرخرگ کبدى و سیاهرگ روده‌اى از باب کبد وارد مى‌شوند و در نقطۀ ورود به شاخه‌هاى مختلف تقسیم مى‌گردند تا خون حامل مواد غذایى را به قسمت چپ و راست کبد برسانند.

حفظ سلامت کبد
براى حفظ سلامت و بهداشت کبد باید از مولدات سودا مثل بادمجان مخصوصاً سرخ‌کردۀ آن، غذاهاى بسیار گرم و پرانرژى مانند چربى‌ها و سرخ‌کرده‌ها، مواد رنگى و نوشیدنی‌هایی مثل نوشابه‌هاى زیاد شیرین و گازدار پرهیز کرد.
ابن‌سینا گفته است که «خوردن غذا بلافاصله بعد از غذاى هضم نشدۀ قبلى زیان‌بارترین چیزها براى کبد است و خوردن آب بلافاصله بعد از غذا مخصوصاً بعد از نهار آن‌هم به‌طور یک دفعه (سر کشیدن) آزاردهندۀ کبد است.»
اگر عطش شدید در کار باشد، باید قدرى آب به‌صورت جرعه‌جرعه نوشید.

تقویت کبد
اگر میل دارید کبد را تقویت کنید، از خوراکى‌هایى که کبد را تقویت مى‌کنند بیشتر استفاده کنید؛ مانند: آب کدو، آب خرفه، آب انار، آب خیار، آب کاسنى تازه، آب جوشاندۀ کاسنى، عرق کاسنى، لعاب اسفرزه، شربت لیمو، شربت سکنجبین، سکنجبین به‌لیمو، آب جوشاندۀ خارخاسک، شیرۀ چهارتخمه، روغن زیتون، آب سیب درختى، انجیر، به شیرین و خام، زیرۀ سیاه، شوید، آب دم‌کردۀ رقیق شاتره، آب دم‌کردۀ بادرنجبویه، آب دم‌کردۀ سنبل‌ لطیف، ترنجبین، شربت غوره، آب عناب، آب زرشک و شربت‌ زرشک.
از دیگر اقداماتی که در سلامت کبد بسیار مهم است، ورزش می‌باشد. ورزش و تحرک به‌اندازه داشتن به کبد کمک می‌کند تا وظایفش را به‌صورت کامل و درست انجام دهد. همچنین کم‌خوری و درست‌خوردن (یعنی غذا را به‌صورت کامل جویدن) یکی دیگر از عوامل در حفظ سلامت کبد است.

بیماری کبد چرب

بیماری کبد چرب چیست؟

انباشته‌ شدن چربی در سلول‌های کبدی می‌تواند به التهاب این سلول‌ها منجر شود. کبد نقش مهمی در سوخت و ساز و شکستن چربی‌ها در بدن دارد. در صورت بروز اختلال در آن، چربی در کبد رسوب کرده و موجب بروز کبد چرب می‌شود.

یکی از فعالیت‌های مهم کبد، ذخیره‌سازی و سوخت و ساز چربی‌ها در بدن است. کبد طبیعی حاوی حدود پنج گرم چربی در 100 گرم وزن خود می‌باشد. هر گاه مقدار چربی بیش از پنج درصد وزن آن افزایش یابد به این حالت «کبد چرب» گفته می‌شود.

کبد چرب، بیماری شایعی در جامعه است و در نتیجه بسیاری از بیماری‌ها و یا حالت‌های تغذیه‌ای در بدن ایجاد می‌شود. انباشته‌ شدن چربی در سلول‌های کبدی می‌تواند به التهاب این سلول‌ها منجر شود. کبد نقش مهمی در سوخت و ساز و شکستن چربی‌ها در بدن دارد. در صورت بروز اختلال در آن، چربی در کبد رسوب کرده و موجب بروز کبد چرب می‌شود.

چاقی و اختلال در چربی‌های خون، بیماری دیابت، مصرف مشروبات الکلی، بدغذایی و سوء تغذیه، مصرف برخی از داروهای کورتون‌دار مثل پردنیزولون، داروهای ضد تشنج مانند اسیدوالپروئیک و مصرف بی‌رویه هورمون‌ها از جمله علل ابتلا به بیماری کبد چرب هستند.

علایم و نشانه‌های کبد چرب

در بیماری کبد چرب، کبد معمولا علامت خاصی ندارد و به دنبال انجام آزمایشات دوره‌ای، اختلال در آنزیم‌های آن مشخص می‌شود و یا این‌ که در زمان انجام سونوگرافی به علل دیگر، ابتلا به کبد چرب نیز تشخیص داده می‌شود. البته اختلالات آنزیمی در کبد چرب معمولا خفیف است و در اکثر موارد موجب افزایش مختصر در آنزیم‌های کبدی می‌شود. در برخی موارد این بیماری با علایمی مانند خستگی و احساس ناراحتی در قسمت فوقانی شکم همراه است.

درمان کبد چرب

مهم‌ترین روش درمانی در این بیماری، رفع علت زمینه‌ای بروز بیماری است. کاهش وزن در افراد چاق، ترک مصرف مشروبات الکلی، کنترل بیماری دیابت، کاهش چربی‌های خون و تغییر در شیوه زندگی و انجام فعالیت بدنی مهم‌ترین اصول درمان این بیماری است. در صورت درمان کبد چرب می‌توان مانع پیشرفت ضایعه کبدی شد.

آیا کبد چرب قابل درمان است؟

آری. با کاهش وزن (در افراد چاق) یا تغییر در شیوه زندگی (افزایش فعالیت جسمانی، پیاده‌روی و ...)، اصلاح رژیم غذایی، قطع مصرف مشروبات الکلی، کنترل دقیق قند خون با کمک پزشک می‌توان در جهت درمان این بیماری نتیجه مطلوبی را به دست آورد. در برخی موارد جهت کنترل این بیماری با توجه به شدت عارضه، از دارو استفاده می‌شود. داروهایی نظیر اورزوداکسی کولیک اسید، ویتامین E و متفورمین نیز در درمان آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته ذکر این نکته ضروری است که علی‌رغم تجویز دارو، هنوز هم کاهش وزن و تغییر در شیوه زندگی از ارکان اصلی درمان بیماری کبد چرب به شمار می‌روند.

آیا کبد چرب بیماری خطرناکی است؟

در اکثر موارد این بیماری خطرناک نیست. در صورت درمان نشدن به موقع در درازمدت مقادیر زیادی چربی در کبد رسوب می‌کند و موجب بروز التهاب کبدی می‌شود. این بیماری ممکن است موجب ابتلا به سیروز در کبد شود بنابراین نباید نسبت به این عارضه بی‌تفاوت بود. مصرف برخی از داروها مانند داروهای ضد فشار خون متیل دوپا، داروهای مسکن مثل ایندومتاسین و ... و داروهای ضد افسردگی از جمله ایمی پرامین می‌تواند به اختلال در آنزیم‌های کبدی منجر شود که با قطع آنها، میزان آنزیم‌ها طبیعی می‌شود.

الکل و کبد چرب

در مطالعات انجام شده نقش مصرف الکل در ابتلا به کبد چرب، در انسان و حیوانات به اثبات رسیده است. مصرف همزمان الکل و غذاهای پرچرب این حالت را تشدید می‌کند. کبد چرب به طور شایع، به دنبال مصرف مقادیر اندک یا زیاد الکل، حتی برای مدت زمان کوتاهی، دیده می‌شود. رسوب چربی در کبد می‌تواند سبب خستگی، ضعف، بی‌اشتهایی، تهوع، احساس ناخوشی در شکم و بزرگی کبد شود. در موارد شدید، زردی نیز عارض می‌شود. باید توجه داشت که بی‌توجهی به لزوم قطع مصرف الکل می‌تواند سبب تخریب جدی کبد شود.

دیابت شیرین

یکی از مهم‌ترین علل بروز بیماری کبد چرب، بیماری دیابت یا بیماری افزایش غیرطبیعی قند خون است. دیابت یا بیماری قند یکی از بیماری‌های شایع در جهان محسوب می‌شود. بیماری دیابت به دو دلیل در بدن ایجاد می‌شود؛ یکی اختلال یا نقص در هورمون انسولین - که از غده لوزالمعده انسان ترشح می‌شود- و دوم اختلال در جذب و مصرف انسولین توسط سلول بدن به دلیل مقاومت به آن است.

اگر سطح گلوکز خون به علل مختلف به طور غیرطبیعی بالا باشد، بیماری دیابت با علایم و نشانه‌های مانند پرادراری و دفع ادرار بیش از اندازه در شب، نوشیدن مایعات زیاد برای رفع تشنگی شدید و خستگی مفرط بروز می‌کند. دیابت انواع مختلفی دارد که شایع‌ترین انواع آن، دیابت نوع اول یا دیابت وابسته به انسولین است که در اثر ترشح نشدن انسولین ایجاد می‌شود و بیشتر در کودکان، نوجوانان و به طور کلی در افراد زیر 30 سال شایع است. در دیابت نوع دوم یا دیابت غیر وابسته به انسولین، انسولین ترشح می‌شود ولی به عللی موثر واقع نمی‌شود. این نوع دیابت به دیابت بزرگسالان نیز معروف است. افراد بالای 40 سال، کسانی که استعداد چاقی دارند و افرادی که در خانواده آنان سابقه دیابت وجود دارد، بیش از دیگران در معرض این نوع از دیابت هستند.

دیابت اگر به خوبی کنترل نشود، عوارض متعددی را برای بیماری ایجاد می‌کند. یکی از این عوارض کبد چرب است. کبد چرب در دیابت نوع یک شایع نیست ولی در نیمی از مبتلایان به دیابت نوع دو دیده می‌شود. علت ترشح چربی در کبد مبتلایان به دیابت قندی نوع دو، افزایش اسیدهای چرب با منشأ غذایی و متابولیسم مواد نشاسته‌ای و تبدیل آنها به اسیدهای چرب است.

دیابت بیماری است که در حال حاضر قابل درمان نیست ولی قابل کنترل است. با کنترل این بیماری از عوارض آن جلوگیری می‌شود. هدف از درمان این بیماری، حفظ قند خون در دامنه طبیعی است و یکی از روش‌های درمانی آن، کنترل رژیم غذایی است. اگر چاق هستید، کم تحرک هستید و سابقه ابتلا به دیابت در خانواده به ویژه مادر و پدر دارید در معرض ابتلا به کبد چرب هستید.

اختلالات چربی خون

افزایش چربی‌های خون می‌توانند منجر به ابتلا به کبد چرب شوند. اختلالات چربی اغلب در افراد چاق و با سابقه بیماری دیابت در خانواده همراه است ولی در برخی افراد لاغر نیز به دلیل سابقه خانوادگی دیده می‌شوند.

به منظور کاهش چربی‌های خون رعایت نکاتی مانند کاهش مصرف چربی اشباع شده در غذای مصرفی، زدودن کالری‌های اضافی، افزایش مصرف فیبرهای غذایی، قطع مصرف الکل، قطع استعمال دخانیات، وجود برنامه منظم ورزشی و مصرف بیشتر ماهی سفید الزامی است.

چاقی و کبد چرب

کبد چرب در افراد چاق شایع است و در 80 تا 90 درصد موارد چاقی مفرط دیده می‌شود. عواملی چون عدم تکامل جسمانی، توسعه تکنولوژی، زندگی ماشینی، شهرگرایی، تن‌آسایی، رفاه مادی، مصرف بی‌رویه مواد غذایی موجب شده است تا چاقی روز به روز بیشتر شود. بر اساس قد و سن افراد می‌توان وزن ایده‌آل را از روی جداول بررسی کرد. هنگامی که انرژی ورودی بیش از حد مصرفی باشد، کالری اضافه در بافت چربی ذخیره می‌شود و اگر این حالت طولانی مدت باشد، فرد چاق می‌شود.

افراد چاق نسبت به افراد دارای وزن طبیعی نسبت به بو یا مزه غذا به میزان بیشتری پاسخ می‌دهند. باید توجه داشت که زیاد خوردن یک علت مهم چاقی است ولی تنها علت نیست بلکه عوامل دیگری مانند تاثیرات محیطی، فرهنگی و ژنتیکی همگی در بروز چاقی دخالت دارند.

برای کاهش وزن در قدم اول باید به شیوه زندگی فرد توجه داشت و رژیم غذایی با محدودیت کالری را به اجرا درآورد ولی رژیم‌های غذایی سخت و طاقت‌فرسا مناسب نیست. مشکل عمده در درمان چاقی، کاهش وزن نیست بلکه حفظ وزن کاهش یافته است. متاسفانه تعداد معدودی از بیماران به طور دایم کاهش وزن خود را حفظ می‌کنند. بدیهی است که دیابت و بالا بودن چربی‌ خون در افراد چاق نیز دیده می‌شود و این دو عامل در ابتلا به کبد چرب کمک موثر است.

نقش ورزش در کاهش وزن

انجام تمرینات ورزشی خاص گروه یا قشر خاصی از جامعه نیست. افراد در همه سنین باید ورزش کنند. ورزش تاثیر جدی در جلوگیری از ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها و حفظ سلامت و حتی روح آدمی دارد. وزن ایده‌آل با تمرینات ورزشی، تنها همراه با یک رژیم غذایی مناسب و صحیح به دست می‌آید. ورزش، هر چند به میزان اندک ولی مداوم و روزانه در طول یک سال موجب کاهش وزن قابل توجهی در افراد چاق می‌شود.

دستورات زیر را در ورزش کردن رعایت کنید:

فعالیت‌های ورزشی خود را به صورت منظم و مدون به اجرا درآورید. انجام تمرینات ورزشی پراکنده و بدون نظم برای شما فایده‌ای ندارد. بهتر است در زمان‌های معینی از روز به ورزش بپردازید. زمان مناسب ورزش، صبح‌ها پس از برخاستن از خواب و قبل از صرف صبحانه است. برای این‌که انجام فعالیت‌های ورزشی سبب تاخیر در رسیدن شما به محل کارتان نشود، زودتر بیدار شوید و یا پس از ادای نماز صبح نخوابید.

ورزش نه تنها وزن اضافی بدن شما را کم می‌کند، بلکه قدرت عضلات شما را نیز بهبود می‌بخشد.این قانون کلی را هرگز فراموش نکنید «از فشار آوردن بیش از حد به خود» خودداری کنید. فعالیت‌های ورزش خود را از مقادیر کم شروع کنید و به تدریج بر میزان آن بیفزایید. شما باید آستانه خستگی خود را بشناسید. خودتان را بیش ازحد خسته نکنید.

علل متفرقه ابتلا به کبد چرب

باید توجه داشت که مسمومیت با برخی سموم و حلال‌ها می‌تواند به بروز کبد چرب به شکل خطرناک منجر شود. مصرف خوراکی برخی داروها مثل تتراسیکلین، اسیدوالپروئیک و آمیودارون و مواد کورتون‌دار از علل کبد چرب هستند.

آیا می‌توان چربی را از برنامه غذایی حذف کرد؟

چربی‌ها در بعضی از منابع غذایی مانند روغن و چربی اطراف گوشت به سهولت قابل رویت هستند ولی 60 درصد بقیه چربی‌ها مثل چربی موجود در زرده تخم‌مرغ، شیر، دانه‌های غلات و آجیل قابل رویت نیستند. میزان مصرف چربی هر فرد، تحت تاثیرعوامل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، جغرافیایی و نژادی قرار دارد. به هر حال در تمام غذاهای حیوانی مقدار زیادی چربی وجود دارد و غذاهای گیاهی حاوی چربی کمتری هستند. چربی‌ها به عنوان منبع تامین انرژی فشرده و دارا بودن ویتامین‌هایA، D، K، E برای بدن ضروری است پس نمی‌توان به صورت صد درصد چربی‌ها را از غذای خود حذف کرد.

رژیم غذایی و چند دستور بهداشتی

ورزش و حفظ تناسب عمومی بدن و حفظ وزن در حد مطلوب بسیار حائز اهمیت است. چربی‌های اشباع شده را از رژیم غذایی حذف واز مصرف شیر و ماست پرچرب خودداری کنید و به جای مصرف کره و روغن حیوانی از مارگارین یا روغن‌های مایع با چربی‌های اشباع نشده بهره ببرید و در پختن غذا از حداقل مقدار روغن استفاده کنید.

مصرف جگر، مغز، قلوه و کله پاچه، شیرینی‌جات و تنقلات ممنوع است. میوه‌جات و سبزیجات بیشتری مصرف کنید. به سالاد خود سس اضافه نکنید. آبلیمو چاشنی مناسبی برای سس است. مصرف گوشت ماهی و مرغ از گوشت قرمز بهتر است.

بهترین راهها ی درمان خانگی برای سرفه

جلوگیری از خشک شدن مخاط گلو سرفه‌ها‌ی مداوم و زجرآور، زندگی روزمره را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

صرف نظر از زمان و رطوبت، هنگامی‌ که ویروس‌ها، باکتری‌ها‌، گرد و غبار، گرده، و سایر مواد خارجی راه تنفسی در گلو و ریه‌ها‌ را تحریک می‌کنند حالت سرفه ایجاد می‌شود. سرفه واکنشی است که بدن برای پاکسازی معابر تنفسی از این مزاحمان انجام می‌دهد. سرفه می‌تواند یک ماده خارجی را با سرعت بالا (100 مایل در ساعت) از بدن خارج کند. سرفه وقتی طولانی می‌شود دردناک و خسته کننده شده و بیمار را از حوصله می‌برد. گاهی شدت و تکرار سرفه‌ها‌ باعث دل درد هم می‌شود. در اغلب موارد، می‌توان هنگام سرفه با داروهای خانگی گلو را تسکین داد تا تنفس آسان تر و در نتیجه سرفه کمتر شود.

برای اینکه راه درمان مناسب را پیش بگیرید لازم است که نوع سرفه را تشخیص دهید زیرا هدف برخی از داروها مرطوب نگه داشتن گلوی خشک است؛ در حالی که داروهایی مانند اکسپکتورانت، به سرفه کردن و خارج شدن مخاط کمک می‌کنند. بسیاری از درمان‌های خانگی برای هر دو نوع سرفه مفیدند.

 

جلوگیری از خشک شدن مخاط گلو سرفه‌ها‌ی مداوم و زجرآور، زندگی روزمره را تحت تاثیر قرار می‌دهند. سرفه می‌تواند توسط مدت زمان بروزش تعریف شود. سرفه مختصر توسط عواملی مانند هوای سرد، گازهای تحریک کننده، تنفس گرد و غبار، یا رسیدن غذا به راه‌ها‌ی هوایی ایجاد می‌شود. سرفه مداوم به طور معمول همراه با خلط و ترشحات ناشی از اختلالات تنفسی بیماری‌ها‌یی مانند سرماخوردگی آنفلوانزا، ذات الریه یا سل است. توجه داشته باشید سرفه مداوم همیشه باید توسط پزشک بررسی شود زیرا در مواردی سرفه ممکن است نشانه ای از یک بیماری جدی باشد. بعضی از سرفه‌ها‌ خشک هستند و معمولا با گلو درد همراهند. اما نشانه سرفه‌ها‌ی مرطوب خلط است.

 

نوشیدن آب و مایعات گرم
آب زیاد بنوشید. مصرف مایعات باعث می‌شود باکتری‌ها‌ی مضر و ویروس‌ها‌ از گلو شسته شوند. در ضمن مرطوب بودن محیط گلو مانع تحریک بیشتر و تکرر سرفه می‌شود. نوشیدن چای یا آب لیمو همراه با آب گرم و یک قاشق مربا خوری عسل بسیار مفید است. مایعات گرم خلط گلو را کاهش می‌دهد و عسل نیز سطح گلو را پوشش می‌دهد و مانع تحریک آن و تشدید سرفه می‌شود.

 

دارچین
دو تکه چوب دارچین را در یک فنجان آب آهک بجوشانید و چند قطره آب لیموترش به آن اضافه کنید. دارچین خلط آور است. لیموترش هم دارای ویتامین C است که سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند تا بدن بتواند به مبارزه با بیماری و در نتیجه سرفه ادامه دهد . یک قاشق غذا خوری عسل گرم را با یک چهارم قاشق چایخوری پودر دارچین مخلوط کنید.این معجون در درمان سرفه، سرماخوردگی و سینوزیت موثر است.

 

شیرین بیان
ریشه شیرین بیان برای درمان سرفه و مشکلات برونشیت توصیه می‌شود. این گیاه نه تنها به عنوان طعم دهنده بلکه به عنوان یک تسکین دهنده نقش مرهم را برای گلو ایفا می‌کند. شیرین بیان گلوی ملتهب را آرام و به رفع خلط‌ها‌ی آن کمک می‌کند. شیرین بیان واقعی یا آبنبات‌ها‌یی که در واقع با آن تهیه شده اند برای این منظور مفیدند. به دم کرده شیرین بیان یک قاشق چای خوری عسل اضافه کنید و در طول روز چند بار بنوشید.

 

سیر
یکی از بهترین درمان‌ها‌ی طبیعی برای سرفه سیر است. سیر سرشار از خواص آنتی بیوتیکی و ضدویروسی است. به علاوه سیر کمک می‌کند تا با سرفه کردن باکتری‌ها‌ را بیرون بریزید. برخی از کارشناسان توصیه می‌کنند که برای رهایی از شر سرما خوردگی و استفاده از خواص سیر باید آن را به صورت خام بخورید. آنها بلع 4 تا 8 حبه سیر خام رادر روز توصیه می‌کنند. این روش برای بسیاری از افراد سخت است. این افراد می‌توانند سیر خام را با ماست مخلوط کرده و با اضافه کردن مقداری سبزی معطر آن رامصرف کنند. حتی می‌توان سیرخام را به سالاد فصل اضافه کرد. یک فنجان از عصاره سیر مشکل سرفه را برطرف می‌کند و به سادگی آماده می‌شود. به 1 تا 3 خوشه سیر 2 لیتر آب اضافه کرده روی حرارت کم به مدت یک ساعت بگذارید تا بجوشد. محلول را از صافی بگذرانید و استفاده کنید.

 

عسل
عسل مدت هاست که در طب سنتی چینی برای سرفه استفاده می‌شود زیرا خلط آور طبیعی است. عسل به علت داشتن خواص آنتی اکسیدانی و التیام دادن زخم ها در کاهش التهاب مجاری تنفسی و کاهش سرفه موثراست. 1 قاشق غذاخوری عسل را در 1 فنجان آب گرم حل کرده و بنوشید این نوشیدنی مناطق حساس گلو را پوشش داده و در مجموع گلو را نرم می‌کند.

 

زنجبیل
زنجبیل دارای خواص ضدویروسی است و ترکیب آن همراه با شیرین بیان و رازیانه در درمان سرفه کاربرد دارد. برای تهیه دم کرده زنجبیل ، شیرین بیان و رازیانه ، ترکیب 2 قاشق چایخوری ریشه تازه زنجبیل خرد شده ، 2 قاشق چایخوری رازیانه و یک قاشق چایخوری ریشه شیرین بیان خشک را در 2 فنجان آب جوش بریزد. سر آن را پوشانده و به مدت ده دقیقه بگذارید بجوشد یک یا 2 قاشق چای خوری عسل برای شیرین کردن دم کرده استفاده کنید. یک تا دو فنجان، هر یک تا دو ساعت، بنوشید اما در روز بیش از 3 فنجان ننوشید. روش دیگر این است که بر روی یک قطعه از زنجبیل کمی‌نمک پاشیده و آن را بجوید. زنجبیل در کاهش سوزش گلو نقش دارد.

 

دانه خردل
دانه خردل به طور کلی به عنوان ادویه ای مفید شناخته شده و در واقع غنی از مواد مغذی گیاهی مواد معدنی و آنتی اکسیدان هاست. دانه این گیاه محرک است اما برای سرفه مرطوب مفید است. دانه خردل حاوی ترکیبات گوگرد است که مخاط آور است. برای استفاده از این خاصیت باید دانه‌ها‌ی خردل را خرد کرده و یک قاشق چایخوری از پودر دانه‌ها‌ را به مدت 15 دقیقه دریک فنجان آب گرم قرار دهید.

 

فلفل سیاه
فلفل سیاه هم تا حدودی محرک است و برای افرادی که سرفه‌ها‌ی خلطی شدید دارند مفید است. یک قاشق چایخوری پودر فلفل سیاه را در یک فنجان ریخته و روی آن آب جوش بریزید؛ سپس با یک قاشق چایخوری عسل شیرین کنید.

 

غرغره با آب نمک
ساده ترین راه حل برای کاهش سرفه غرغره آب نمک است. هر یک یا دو ساعت غرغره را تکرار کنید. بهتر است نمک را با آب گرم مخلوط کنید. آب نمک خاصیت جمع کنندگی دارد و برای کمک به کاهش تحریک و التهاب گلو موثر است.

 

آویشن
اغلب شربت‌ها‌ی ضد سرفه موجود در داروخانه‌ها‌ حاوی عصاره آویشن هستند. ترکیب آویشن و نعناع به باز شدن لوله‌ها‌ی تنفسی کمک می‌کند. همچنین خواص ضد عفونی کننده و ضد انقباض هم دارد. برای تهیه شربت خانگی دو قاشق چایخوری از آویشن نعنا وریشه شیرین بیان را در یک فنجان آب جوش بریزید درآن را گذاشته و بگذارید یک ساعت و نیم بماند. سپس یک یا دو فنجان عسل اضافه کنید. در صورتیکه عسل حل نمی شود روی حرارت بگذارید و هم بزنید. شربت تهیه شده را در یخچال نگهداری کرده و در مواقع لازم یک قاشق چای خوری میل کنید.

 

سوپ مرغ
این توصیه بزرگترها را جدی بگیرد زیرا واقعا سوپ مرغ برای سرفه ناشی از سرماخوردگی مفید است. سوپ مرغ دارای خواص ضد التهابی است که از اثرات بد ناشی از سرفه جلوگیری می‌کند.
به علاوه، سوپ مرغ حاوی سیستئین است، که رقیق کننده و دفع کننده خلط است.

 

بخور آب گرم
یکی از آسان ترین و در عین حال موثرترین راهکارهای خانگی کاهش سرفه بخور است. تنفس بخار گرم کمک می‌کند که راه‌ها‌ی تنفسی نرم و مرطوب شده و خلط‌ها‌ خارج شوند. یک ظرف آب گرم را روی اجاق گاز قرار دهید، وقتی شروع به جوشیدن کرد می‌توانید چند قطره عصاره اوکالیپتوس داخل آن بریزید. ظرف آب جوش را در مقابل خود قرار دهید، یک حوله روی سرتان به گونه‌ای بگذارید که مجبور باشید حرارت و بخار آب را تنفس کنید. 10 تا 15 دقیقه به این حالت بمانید. تاثیر بخور را بلافاصله با نرم شدن مجاری سینه خود احساس می‌کنید. خانواده‌ها‌یی که بزرگسالان و یا کودکان مبتلا به سرفه‌ها‌ی مزمن دارند بهتر است با قرار دادن ظرف آب روی اجاق یا استفاده از دستگاه‌ها‌ی بخور همواره محیط داخل خانه را مرطوب نگه دارند.

 

چند راهکار دیگر

آبنبات‌ها‌ی سرد بمکید. خشکی گلو باعث خارش شده اما این آبنبات‌ها‌ با سرد کردن،التهاب و خارش گلو را کاهش می‌دهند.

یک قاشق چای خوری سرکه سیب را در یک فنجان آب مخلوط کنید و آن را بنوشید. سرکه به عنوان ضد التهاب و ضد عفونی کننده در پاکسازی گلو موثر است.

 

زیاد استراحت کنید. استراحت بدن را قادر می‌سازد تا با ذخیره کردن انرژی به اندازه کافی برای مبارزه با عفونتی که باعث سرفه شده مبارزه کند.

هوای اطراف خود را تمیز نگه دارید . اطمینان حاصل کنید که هوا ی خانه- محل تنفس - از مواد محرک موجود در هوا مانند دود سیگار و یا دود شومینه عاری است. ناخالصی هوا به ریه‌ها‌ آسیب می‌زند و سرفه را تشدید می‌کند.

 

معجون ضد سرفه
اگر سرفه آزارتان می‌دهد این معجون را در خانه آماده و مصرف کنید. به خاطر داشته باشید اگر سرفه شما طی چند روز برطرف نشد حتما به پزشک مراجعه کنید. این معجون تنها باعث می شود احساس بهتری داشته باشید و سرفه زودتر دست از سرتان بردارد.